مذاکرات صلح قفقاز؛ باکو توپ را در زمین ایروان انداخت
موضوع حل‌وفصل مناقشه ارمنستان و آذربایجان یکی از محورهای گفتگوی «آرارات میرزویان» و «آنالنا بائربوک» وزرای خارجه ارمنستان و آلمان در دیدار روز گذشته آنها در ایروان بود. بائربوک پیش از سفر به باکو برای شرکت در اجلاس تغییرات اقلیمی، توقف کوتاهی در ایروان داشت.
وزارت خارجه ارمنستان اعلام کرد که میرزویان در این دیدار گزارشی از روند نهایی شدن پیش‌نویس پیمان صلح ارائه و بر اهمیت امضای آن تأکید کرده است.
وی همچنین در مورد مزایای رفع انسداد مسیرهای ارتباطی برای منطقه و کشورهای فراتر از آن صحبت کرده است.
در این بیانیه آمده است که وزیر خارجه دانلود کتاب ارمنستان بر رویکرد سازنده این کشور در قبال رفع انسداد مسیرهای ارتباطی منطقه‌ای به‌عنوان بخشی از دستور کار صلح و همچنین به‌عنوان عنصری مهم در تقویت پیوندهای اقتصادی در سطح وسیع‌تر تأکید کرده است.
بائربوک در مقابل دوربین‌ها در مورد تلاش‌های میانجی‌گرانه صحبتی نکرد و گفت که به ایروان سفر نکرده، بلکه توقف کوتاهی در این کشور که شریک دموکراتیک آلمان در منطقه است، داشته است.
وزرای خارجه آمریکا و ترکیه نیز طی یک هفته گذشته دو بار، به‌صورت حضوری و تلفنی، موضوع صلح در قفقاز جنوبی را مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند.
باکو پیشنهاد ایروان برای امضای پیمان صلح بر اساس 16 ماده‌ای که پیش از این مورد توافق قرار گرفته را رد کرده است. پس از آن مذاکرات به سمت توافق بر سر یک بسته کامل بازگشته است.
آخرین مذاکرات رو در روی مقامات ارمنستان و جمهوری آذربایجان در سطح سران دو کشور حدود یک ماه پیش انجام شد. اگرچه ایروان و باکو در آن روز اعلام کردند که به وزرای خارجه خود دستور داده شده تا مذاکرات دوجانبه بر سر پیمان صلح را با هدف نهایی کردن و امضای آن در اسرع وقت ادامه دهند، اما آرارات میرزویان و جیحون بایراموف همتای آذربایجانی وی از آن زمان تاکنون با یکدیگر دیدار نکرده‌اند. با این حال تبادل پیش‌نویس پیمان صلح انجام شده است.
ایروان در 5 نوامبر پیشنهادهایی را از باکو دریافت کرد و خیلی سریع، یک هفته بعد، نخست‌وزیر ارمنستان از پاسخ به این پیشنهادها خبر داد.
در حالی که موضوع صلح در قفقاز جنوبی به طور فعال توسط بازیگران بین‌المللی نیز مورد بحث قرار می‌گیرد، جمهوری آذربایجان بار دیگر خواستار اصلاح قانون اساسی ارمنستان شده است.
«الچین امیربکوف» نماینده ویژه رئیس‌جمهور آذربایجان در امور ویژه گفته است: «حتی اگر طرفین موفق به توافق بر سر متن پیمان صلح شوند، لازم است که حوزه حقوقی و قانون اساسی ارمنستان با آن تطبیق داده شود تا این پیمان نه‌تنها در زمان دولت فعلی، بلکه در زمان دولت‌های آینده نیز قابل اجرا باشد.»
امیربکوف در مصاحبه با روزنامه مجارستانی Magyar Nemzet اعلام کرد: «اصلی‌ترین مانع در روند صلح، ادعاهای ارضی ارمنستان است که در قانون اساسی این کشور درج شده است.»
وی تأکید کرد: «برای برقراری صلح پایدار و برگشت‌ناپذیر در منطقه، ارمنستان باید قانون اساسی خود را اصلاح کند و به طور قطعی از ادعاهای خود در قبال قره‌باغ کوهستانی دست بردارد.»
امیربکوف افزود: «اصلاحات قانون اساسی برای این امر مهم است که ارمنستان از ادعاهای خود دست بردارد و توافقنامه امضا شده توسط دولت‌های آینده نیز رعایت شود.»
این مقام آذربایجانی گفت: «امروز واقعاً فرصت‌های خوبی برای امضای پیمان صلح وجود دارد، اما توپ در زمین ارمنستان است و این کشور باید تصمیم درستی بگیرد.»
باکو مدت‌هاست که موضوع اصلاح قانون اساسی ارمنستان را مطرح می‌کند. مقامات ارمنی در ابتدا با این استدلال که این موضوع داخلی ارمنستان است، با آن مخالفت می‌کردند. سپس گفتند که قانون اساسی و اعلامیه استقلال که در آن ذکر شده، یکسان نیستند و اکنون نیز به حکم دادگاه قانون اساسی استناد می‌کنند.
«نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان نیز اعلام کرده که قانون اساسی آذربایجان حاوی ادعاهای ارضی علیه ارمنستان است، اما به دلایلی از جمله جلوگیری از ورود مذاکرات صلح به بن‌بست، اصلاح آن را به‌عنوان پیش‌شرط مطرح نمی‌کنند.
باکو: کریدور زنگه‌زور عامل گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران
نماینده ویژه رئیس‌جمهور آذربایجان در ادامه با اشاره به موضوع «کریدور زنگه‌زور» گفت که این پروژه برای همه طرف‌ها سودمند خواهد بود.
امیربکوف اظهار داشت: «این کریدور برای ما مهم است، زیرا ارتباط بخش اصلی آذربایجان با نخجوان را برقرار می‌کند. این کریدور به ارمنستان نیز این امکان را می‌دهد که از انزوای منطقه‌ای خارج شود و در همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای مشارکت کند. کریدور زنگه‌زور همچنین می‌تواند به‌عنوان مسیر جایگزین کریدور میانی عمل کند.»
به گفته این مقام آذربایجانی، ترکیه به‌طور واضح از بازگشایی این کریدور حمایت می‌کند و روسیه نیز علاقه خود را به آن نشان داده است.
وی افزود: «راه‌اندازی کریدور زنگه‌زور می‌تواند برای ایران نیز جالب باشد، زیرا این امکان را فراهم می‌کند که همکاری‌های اقتصادی بین ارمنستان و آذربایجان را گسترش دهد و به عامل مهمی در تقویت اعتماد منطقه‌ای تبدیل شود.»
باکو در اوایل سال جاری اعلام کرده بود که اگر «کریدور زنگه‌زور» باز نشود، مرز خود را با ارمنستان در هیچ نقطه دیگری باز نخواهد کرد.
«حکمت حاجی‌اف» مشاور «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور آذربایجان نیز تأکید کرده بود که باکو با مطرح کردن چنین درخواستی، به بیانیه سه‌جانبه امضا شده پس از جنگ 44 روزه استناد می‌کند که بند 9 آن می‌گوید ارمنستان باید تردد بدون مانع بین آذربایجان و نخجوان را تضمین کند.
ایروان در پاسخ به اظهارات مقامات باکو در مورد بازگشایی «کریدور زنگه‌زور» همواره تأکید کرده که «منطق کریدور در مذاکرات وجود ندارد» و هر مسیر ارتباطی باید تحت حاکمیت و صلاحیت کشور مربوطه باشد و بر اساس اصول برابری و عمل متقابل عمل کند.